Καζανέματα

Η τσικουδιά είναι το αγαπημένο ποτό των Κρητικών, είναι καθαρό απόσταγμα 18 έως 19,5 βαθμών από σταφύλια, χωρίς προσθήκη μυρωδικών (π.χ. γλυκάνισου) όπως κάνουν σε άλλα μέρη της Ελλάδας με το Ούζο και το Τσίπουρο. Με την συνοδεία καλού φαγητού και μουσικής, μπορεί να γίνει ο καλύτερος φίλος για μια ξεχωριστή παρέα, για στιγμές ξέγνοιαστες με αγαπημένους ανθρώπους. Αντίθετα, η κατάχρησή της μπορεί να έχει οδυνηρά αποτελέσματα, δεν είναι λίγα τα παραδείγματα που η χρόνια κατάχρηση της τσικουδιάς έχει οδηγήσει ανθρώπους στην καταστροφή.... Δεν είναι υπερβολή, το μέτρο στην περίπτωση του αλκοόλ ειδικά είναι απαραίτητο.
Ένα από τα αγαπημένα έθιμα που κρατάνε ακόμα στην Κρήτη οι άνθρωποι που εξακολουθούν να σέβονται πραγματικά την παράδοσή μας και όχι φυσικά αυτοί που την ευτελίζουν για το προσωπικό τους όφελος, είναι η απόσταξη της τσικουδιάς (της ρακής κατά άλλους), το λεγόμενο "Καζάνεμα". Μέχρι να φτάσουμε εκεί προηγείται μια ολόκληρη διαδικασία, μια πανάρχαια παραδοσιακή ιεροτελεστία.
Όλα ξεκινούν το καλοκαίρι με τον τρύγο. Κόβονται τα σταφύλια, σε πατητήρια γίνεται η συλλογή του μούστου που θα γίνει κρασί και τα υπολείματα της διαδικασία (τα λεγόμενα τσίκουδα ή στράφυλλα) μαζεύονται σε βαρέλια όπου και παραμένουν από 20 έως 40 ημέρες για να οδηγηθούν στη συνέχεια στο "ρακοκάζανο", στο αποστακτήριο.
Εκεί τα στράφυλλα μαζί με νερό και μούστο βράζουν σε υψηλές θερμοκρασίες. Η απόσταξη διαρκεί κάτι περισσότερο από μία ώρα και μας δίνει καθαρό απόσταγμα τσικουδιάς.
Το καζάνεμα είναι πάνω από όλα μια γιορτή! Οικογένεια και φίλοι μαζεύονται στο χώρο του καζανιού, το φαγητό υπάρχει σε αφθονία, η μουσική και ο χορός είναι κάτι που δεν θα μπορούσε να λείπει, απαραίτητο συμπλήρωμα θα έλεγα του κεφιού! Είναι μια ευκαιρία να σμίξουν άνθρωποι που έχουν απομακρυνθεί με την καθημερινότητα, άνθρωποι που αγαπιόνται και λατρεύουν την ξεγνοιασιά.
Στις αρχές του μήνα στην προσπάθειά μου να ακολουθήσω κι εγώ την παράδοση, κάλεσα μερικούς φίλους και την οικογένειά μου και σε ένα καταπληκτικό χωριό της Κρητικής υπαίθρου, τον Στείρωνα, και όλοι μαζί κάναμε τα δικά μας καζανέματα.... Η μέρα ήταν καταπληκτική! Από το μεσημέρι μέχρι πολύ αργά το βράδυ περάσαμε καταπληκτικά. Με μουσική από τον Γιάννη και τον Ιορδάνη, το κέφι έμεινε αμείωτο μέχρι που έφυγε και ο τελευταίος από την παρέα.
Καλεσμένοι μας ήταν και δύο ξεχωριστοί για μένα άνθρωποι από την Αθήνα, ο Πέτρος και η Ελένη. Το άγχος μου τις μέρες που προηγήθηκαν ήταν μεγάλο για το κατά πόσο άνθρωποι μη συνηθισμένοι θα περνούσαν καλά... Ευτυχώς όλα ήταν κάτι παραπάνω από ιδανικά! Η ατμόσφαιρα τους συνεπήρε, χαλάρωσαν και σε όλους μας θα μείνει αξέχαστη η παρέα που κάναμε εκείνο το παγωμένο απόγευμα του Νοέμβρη....
Στον Στείρωνα...

Το "καζάνι" αδειάζεται προσεκτικά από τα προηγούμενα υπολείματα....

...και αφού πλυθεί, μπαίνουν τα καθαρά στράφυλλα

Αφού προστεθεί νερό, το καζάνι κλείνει και αρχίζει η απόσταξη.

Με λύρα και μαντολίνο....